Eén tekening van Jul. Terlingen heeft een heel bijzonder verhaal. Het is, afgaande op wat op zijn naam te vinden is in de archieven van allerlei instellingen, zijn meest bekende werk: Wereldvijand no. 1, een tekening van Sovjetunie-leider Jozef Stalin.
Wat deze tekening zo bijzonder maakt, is dat hij in de Tweede Wereldoorlog is gebruikt door de Duitse bezetter als affiche en als pamflet. In dit hoofstuk en de in hoofdstukken die hierna volgen, schrijf ik alles wat ik hieromtrent te weten ben gekomen.
1939: De Opmarsch
Het verhaal over deze tekening laat ik beginnen in 1939.
Opa is dan al enkele jaren de vaste tekenaar in het propagandablad De Opmarsch van de Rooms-katholieke Staatspartij (RKSP).
En dan, op 28 december 1939 - als de Tweede Wereldoorlog al enkele maanden geleden is uitgebroken - staat deze tekening van opa op de voorkant van De Opmarsch (klik erop voor een vergroting):
De tekening is in zwart-wit, zoals het hele blad toen was.
Hij is in lijn met eerdere tekeningen van opa over Stalin, maar krachtiger.
Reactie
De tekening lijkt een reactie op de koerswijziging van de nationaal-socialisten in Duitsland. Deze benoemen eind 1939 niet langer het communisme, maar het 'joods-kapitalisme' als wereldvijand. De reden daarvoor is het niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en de Sovjetunie.
Lees, ter illustratie hiervan, dit fragment uit Hitlers eindejaarstoespraak. Het is 30 december 1939. Het Vaderland citeert de führer:
De Opmarsch denkt in deze periode anders over die 'wereldvijand', Nummer 1 is en blijft: Stalin.
Opa is dan al enkele jaren de vaste tekenaar in het propagandablad De Opmarsch van de Rooms-katholieke Staatspartij (RKSP).
In de katholieke wereld wordt de Russische leider Stalin (en het communisme/bolsjewisme) dan al jaren als grote bedreiging gezien. Ze beschouwen hem als voorganger van een 'nieuw-heidendom', dat op voet van oorlog staat met het christendom en de wortels van 'de Europese beschaving'.
Stalin is voor de katholieken een grotere vijand dan de Duitse 'führer' Hitler en het nationaal-socialisme.
Dit is goed terug te zien in opa's tekeningen in De Opmarsch en in andere katholieke bladen, waarin hij met grote regelmaat hard van leer trekt tegen Stalin en het communisme/bolsjewisme. Zie voor voorbeelden: het hoofdstuk Opa als tekenaar 1935-1940 en de speciale pagina Opa's tekeningen in periodieken.
En dan, op 28 december 1939 - als de Tweede Wereldoorlog al enkele maanden geleden is uitgebroken - staat deze tekening van opa op de voorkant van De Opmarsch (klik erop voor een vergroting):
De tekening is in zwart-wit, zoals het hele blad toen was.
Hij is in lijn met eerdere tekeningen van opa over Stalin, maar krachtiger.
Reactie
De tekening lijkt een reactie op de koerswijziging van de nationaal-socialisten in Duitsland. Deze benoemen eind 1939 niet langer het communisme, maar het 'joods-kapitalisme' als wereldvijand. De reden daarvoor is het niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en de Sovjetunie.
Lees, ter illustratie hiervan, dit fragment uit Hitlers eindejaarstoespraak. Het is 30 december 1939. Het Vaderland citeert de führer:
De Opmarsch denkt in deze periode anders over die 'wereldvijand', Nummer 1 is en blijft: Stalin.
