Opa als tekenaar (algemeen)

"Opa was een tekenaar en zijn baan als onderwijzer deed hij erbij", hoorde ik onlangs. En hij meer ik met zijn leven bezig ben, hoe meer ik daarvan overtuigd ben.

In dit hoofdstuk vertel ik algemene dingen en toon ik daarbij tekeningen. Verderop op deze site zijn er hoofdstukjes (met veel meer tekeningen) per periode.

Daarnaast is er een speciale pagina waarop een selectie staat van de tekeningen (en ook artikelen) die opa in dag-, week- en maandbladen heeft gemaakt.

Onderwerpen
Opa's onderwerpen zijn divers. Hieronder een onderverdeling in rubrieken:

Privé
Eigenlijk alleen in zijn vroege periode als tekenaar, maakte hij enkele zelfportretten en portretten van zijn vrouw en (enkele) kinderen. Een zelfportret uit 1933:


Uit deze periode komt hoogstwaarschijnlijk ook dit ongedateerde portret van zijn vrouw:


Politiek
Zijn glorietijd is in dit opzicht de periode 1934-1940. In verschillende (katholieke) periodieken tekent hij dan commentaren op binnen- en buitenlandse politieke gebeurtenissen. Maar ook na de oorlog laat hij zich af en toe gelden.

Een regelmatig terugkerend thema is zijn grote afkeer van Stalin en het communisme. Zie deze tekening uit 1949/1950 uit het blad Sint Eloy (klik erop voor een vergroting):


Katholiek
In katholieke periodieken verscheen ook regelmatig een zeer christelijk beeld van Jul. Hier de voorpagina van Herstel, van 7 januari 1937:


Illustraties
Opa illustreerde boeken en (vakbonds-)publicaties. Een voorbeeld van het laatste, uit vakbondsblad Sint Eloy (1949/1950):


Portretten
Van bekenden, onder wie: Brigitte Bardot, Louis Armstrong, Mirjam Makeba, Max Tailleur, Caro van Eyck, dr. Martin Luther King, Goethe en Albert Schweitzer. En ook van klassiek muzikanten, zoals David Oistrach, Szymon Goldberg, Frans Brüggen, Wouter Paap en Arthur Grumiaux.

Hier vadertje Drees:


Stadsbeelden
Zijn hoofdonderwerp was Utrecht. Maar hij heeft ook een serie gemaakt over Amersfoort. Hier, op een van zijn Utrechtse tekeningen, de Vismarkt.


Dieren
Een enorme hoeveelheid apen, paarden, katten en honden is uit zijn hand gekomen.


Spreekwoorden
Hij heeft een periode in zijn leven op een grappige manier spreekwoorden verbeeld.

Geboortekaartjes - bidprentjes
Opa maakte (voor al ?) zijn kinderen en kleinkinderen de geboortekaartjes. En ook voor sommige mensen, waaronder zichzelf een bidprentje. Dit is mijn geboortekaartje, uit 1965:


Het embleem is van tennis-, tafeltennis- en badmintonclub ULTC Iduna, waar mijn ouders allebei actief waren.

Cadeaus
Opa maakte ook wel eens een tekening of schilderij die hij als cadeau gaf als een kind of kleinkind jarig was. Ter illustratie: mijn vader kreeg in de oorlog een tekening van een sprookjesfiguur en ikzelf kreeg als kind een schilderijtje van een clown:


Namaken van schilderijen
In de laatste periode van zijn leven kreeg opa er schik in om bekende schilderijen na te maken. In ieder geval waren daar werken bij van Chagall.

Het Krijtje
Er gaat een verhaal dat opa een periode deel uit maakte van het Utrechts Tekengezelschap Het Krijtje, dat tussen 1933 en 1946 heeft bestaan. Zijn naam komt echter niet voor op de ledenlijst.

Wat wél mogelijk is, is dat hij wel eens tekende bij de vrijblijvende 'schetsclub' Het Krijtje, in de Regentesseschool aan de Hamburgerstraat, van waaruit het Tekengezelschap is ontstaan. Of wellicht was hij een geregelde bezoeker van de lezingen die door het Tekengezelschap werden gehouden.

NB: De vorige bewoner van het huis Oudwijkerlaan 10, J. L. van Rheenen, was wél lid van Het Krijtje. Dit is een bevestiging voor het vermoeden van Opa 'iets' had met Het Krijtje. Van Rheenen, lid sinds oktober 1934, deed mee aan de enige groepsexpositie van het tekengezelschap, in 1935.

Zijn signatuur
Opa ondertekende vrijwel altijd zijn tekeningen, en zeker als ze de openbaarheid in gingen. In zijn begintijd was het alleen Jul, later werd het Jul. Terlingen en Jul. T en vanaf 1936 dook steeds vaker zijn streepjes-tekeningetje op (zie hieronder het hoofdstuk Opa's signatuur).