Opa's tekeningen 1935-1940

Zie ook: opa als tekenaar (algemeen)

Deze periode, tussen zijn 32ste en 37ste levensjaar, was opa's productiefste als tekenaar (terwijl hij ook nog steeds onderwijzer was).

Hij tekende veel in periodieken, maar maakte ook ander werk. Daarmee begin ik dit hoofdstuk:

Kasteel te koop
Waar een familielid van me op stuitte, twee jaar nadat ik met dit onderzoek ben begonnen, is Kasteel te koop, geschreven door Joh. van Hulzen, met illustraties van Jul. Dit schoolboekje, uitgegeven door Callenbach uit Nijkerk, verscheen in 1935.



Wolken, wind en water
Bij dezelfde uitgeverij (Callenbach) verscheen in 1935 (of 1936?) het boek Wolken, wind en water.

Het schetst in 282 bladzijden door middel van literaire bijdragen, foto's en tekeningen een beeld van deze drie elementen. "Boekverluchting van Jules Terlingen" staat er. Hieronder een van de pagina's in het boek (klik voor een vergroting):

Jul. Terlingen

Een grappig detail: het kind dat licht zichtbaar is op pagina 143, is Opa's oudste zoon, Hans. Klik erop voor een vergroting:



Bruckner
Opa maakt in 1936 een portret voor het boek Anton Bruckner, zijn land, zijn leven en zijn kunst van Wouter Paap, van uitgeverij De Gemeenschap. Klik op de tekening voor een vergroting:



Volkskrant Bibliotheek
Ook in 1936 maakt opa de omslagtekening voor deel 3 in een serie romans van de Volkskrant Bibliotheek (Vobi) die "goede katholieke lectuur" wil aanbieden aan de katholieke arbeider. De onbekende aandeelhouder heet het verhaal van Frans van Oldenburg Ermke, met als ondertitel 'een vreemd vertelsel'.


Ook de voorkanten van Afgronden (twee delen), geschreven door Truus van Arnhem zijn door opa gemaakt.


Eind 1939 experimenteert de Vobi-reeks met een jongensboek, De wraak van de Stalen Hand van de Brabantse schrijver J.N. van Helvert, die voor dit boek onder het pseudoniem Hans Lynch opereert. Opa heeft ook tekeningen voor dit boek geleverd. Bij een artikel erover in De Volkskrant staat een van deze tekeningen.


Zie voor meer informantie over de Vobi-reeks deze site van mij.

Katholieke illustratie
In het in de katholieke gemeenschap populaire gezinsblad De Katholieke Illustratie verscheen op 30 september 1937 een stuk met tekst en tekeningen van opa over de Utrechtse Wijk C. Het stuk bestaat uit twee pagina's:





Saillant detail is dat opa eerst geprobeerd heeft om de Groningse commissaris van de koningin Fockema Andrea (oud-burgemeester van Utrecht) de tekst bij zijn tekeningen te laten schrijven (het bewijs hiervan is te lezen in een brief van FA aan opa).

Watersportvereniging DKR
Ik heb er helaas nog geen afbeelding van, maar in 1938 werkt Jul. mee aan de vernieuwing van het clubblad van de Utrechtse Watersportvereniging DKR (De Kromme Rijn).

Een artikel in het Utrechtsch Nieuwsblad maakt er melding van.


Tuberculosebestrijding
Waar ik ook geen afbeelding van heb kunnen vinden, is een 'plaat' van Jul die in 1938 voor een aantal ramen hing ten behoeve van de Stichting Steunfonds Tuberculosebestrijding. 

De afbeelding stelde voor "..den strijd tegen de tuberculose, waarbij gebruik gemaakt wordt van een zware tank (gevuld met oude metalen), die door hare enorme kracht de tuberculose vernietigt." 

Zie dit berichtje uit het Utrechts Nieuwsblad van 29 juli 1938: 


Allerlei periodieken
Opa heeft in deze periode honderden, vaak politieke, tekeningen gemaakt voor verschillende bladen, waaronder twee dagbladen en een aantal week/maandbladen.

Op deze pagina (link) geef ik van elke periodiek een selectie van de door mij gevonden tekeningen.

Het gaat om de volgende bladen in de periode 1935-1940:

Het Utrechtsch Nieuwsblad


Opa begint als vaste tekenaar van deze krant in 1933 (zie: Opa's tekeningen tot 1935) en hij gaat er mee door tot eind 1936. Tegen het eind van deze periode worden zijn bijdragen sporadischer.

Op zaterdag 19 oktober 1935 staat hij met een foto in het UN. Op een hele pagina (nr. 17 van de 24) worden de redacteuren en medewerkers voorgesteld:


En daar staat hij, rechtsonderaan:

"...teekenaar van groote journalistieke begaafdheid,
 is een der meest gewaardeerde medewerkers..."

In mei 1936 tekent hij Musollini neer als een wrede dictator:


Hetzelfde thema (dictator met een berg lijken) gebruikt opa ook bij Stalin. Zie hieronder.

In 1936 maakt het Utrechtsch Nieuwsblad een brochure voor adverteerders met als titel 'Examentijd'. De ontwerper is de onderwijzer-illustrator aan wie deze site gewijd is:


Zie deze pdf (1.2 Mb) om te zien wat in deze brochure stond.

de Volkskrant

Jul. TerlingenOpa was in de jaren 1936-1940 dé politieke tekenaar van dit -toen- katholieke dagblad. De krant was in deze jaren eigendom van de Rooms-Katholieke Werkliedenbond (meer over de Volkskrant op deze site van mij).

Zijn eerste tekening in De Volkskrant verschijnt op 10 maart 1936. Op onregelmatige basis, gemiddeld om de tien dagen, staat er een politieke prent in deze krant. En die is dan altijd van hem.

Binnen de Volkskrant is Jul. de voorganger van Opland en Jos Collignon.

Op 14 september 1938 staat deze tekening in de krant (klik erop voor een vergroting):


Op 11 januari 1940 verschijnt zijn laatste politieke tekening in De Volkskrant. En, opvallend, hij ondertekent nu niet met Jul. Terlingen (zoals hij tot nu toe bij al zijn politieke tekeningen doet), maar met zijn Jul-signatuurtje (dat hij gebruikt voor zijn illustratieve werk).

De tekening stelt Stalin voor als walrus, naar aanleiding van de oorlog Rusland-Finland:


Op 3 februari 1940 staat er nog een tekening op een pagina die helemaal handelt over een propaganda-actie van het R.K. Werkliedenverbond. Bij de tekening van een rennende man staan de initialen J.T.


Gezien de initialen en de stijl is dit een tekening van opa. (Zie ter illustratie een soortgelijke tekening in De RK Bouwvakarbeider, hieronder).

Waarom hij dit niet ondertekent met zijn gewone signatuur, is me (nog) een raadsel. En ook waarom hij vertrokken is bij de Volkskrant. Zou er 'mot' zijn geweest?

De Opmarsch

Jul. Terlingen
Jul. TerlingenDe R.K. Staatspartij (RKSP, de grootste partij van het land), heeft naast een maandelijks verschijnend ledenblad ook een veertiendaags verschijnend "propagandablad".

In dit blad, De Opmarsch, wordt Jul. een belangrijk tekenaar. De onderkop van het blad is "Aan Beide Trouw", waarmee Kerk en Staat worden bedoeld.

Het is mei 1936, het blad bestaat dan één jaar, als daarin op pagina 5 voor het eerst een tekening van opa verschijnt: De bouw van den Duitschen Staat. (Klik hiernaast op de tekening voor een vergroting.)

Bijna elke twee weken staat er een politieke tekening van opa in De Opmarsch en vaak ook nog eens op de voorpagina.

Herstel

Jul. Terlingen
In "algemeen katholiek weekblad" Herstel, een uitgave van het R.K. Werkliedenverbond (net als De Volkskrant), is opa het uithangbord.

Vanaf januari 1937, als dit blad het visueel saaie Verbondsblad vervangt, staat er bijna elke keer een grote tekening van hem op de voorpagina. (Klik hieronder op de tekening voor een vergroting.)

Jul. Terlingen

St. Eloy


De eerste tekening van opa in St. Eloy, het weekblad van de Nederlandse RK Metaalbewerkersbond verschijnt in 1936. Het is een tekening die eerder elders in een katholiek blad is verschenen. Ook in 1937 verschijnt er sporadisch zo'n 'kopie' (klik erop voor een vergroting).

Maar dan gaat in januari 1938 het blad, dat dan 35 jaar bestaat, op de schop. Op een groter formaat wordt een tweewekelijks orgaan. En opa wordt de huistekenaar. Ook het logo van het blad verandert.

Net als met Herstel komt opa dus mee met een vernieuwingsgolf (klik voor een vergroting):


In elke editie van dit blad is opa prominent aanwezig. Eind 1938 staat er een (niet zo heel interessant) verhaal in van zijn hand, over caricaturen. Lees hier: het verhaal over caricaturen (pdf).

In 1939 maakt opa een affiche voor St. Eloy. Hier een zwart-wit-afbeelding daarvan (klik voor een vergroting):


In het maandblad van het Genootschap voor Reclame, Revue der Reclame, wordt het affiche besproken:




De RK Bouwvakarbeider


De eerste tekening van opa in De RK Bouwvakarbeider, het weekblad van de Katholieke bouwvakarbeidersbond Sint Joseph, verschijnt in 1939. Wekelijks zijn er bijdragen van hem.

Ter illustratie de voorpagina van de editie van 6 juli 1939:


Deze a-typische tekening voor een bouwvakkersblad, stond op 25 april 1940 bij een artikeltje over een propaganda-actie:



De Wandelaar


Voor het geillustreerde maandblad De Wandelaar, dat gewijd is aan "natuurstudie, natuurbescherming, heemschut, geologie. folklore, buitenleven en toerisme" levert opa tussen 1936-1939 ook tekeningen. Ik heb er op dit moment 25 teruggevonden.

Het blad 'De Wandelaar' bestond tussen 1929-1950. Daarna ging het samen met 'Weer en Wind' en werd het 'De wandelaar in Weer en Wind'.

H.W. Scalongne (een bekend arts uit die tijd) schreef er dan een verhaal bij, of hoofdredacteur A.V. Fey. Soms bij tekeningen die opa al eerder maakte (zoals twee Veluwe-tekeningen uit 1934).

Voorbeelden van deze tekeningen staan op de pagina met tekeningen uit de periodieken.