Opa als onderwijzer op de Villanova (1922-1948)

Opa's eerste school was de St. Thomas à Villanova-school, een katholieke lagere school voor jongens aan de Bosboom Toussaintstraat in Utrecht.

Hij begint daar in mei 1922, meteen na zijn examen. Eerst krijgt hij een jaarcontract, maar per het nieuwe schooljaar wordt dat een vaste benoeming. Hij is dan net nog geen 19 jaar.


Deze foto komt waarschijnlijk uit zijn begintijd als onderwijzer. De puntenslijper op het bureau en een sigaret in zijn hand. Klik erop voor een vergroting:


Opa krijgt in 1927 toestemming van de school om te verhuizen naar Bilthoven "mits daardoor evenwel niet de belangen van het onderwijs worden geschaad":


Opa gaf (in ieder geval in 1931) les in de 4e klas. Het bewijs hiervan is de zien op onderstaande afbeelding (klik erop voor een vergroting):

Deze 'Prijs voor Trouw Kerk- en Schoolbezoek, Gedrag en Vlijt', zijnde een boek, wordt door opa uitgereikt aan het petekind van het schoolhoofd.

Deze oud-leerling herinnert zich: "Hij had een diepe nasale stem en in de winter was hij vaak verkouden. Hij gebruikte daartoe Wybertjes en veel witte zakdoeken."

"Soms speelde hij viool in de klas bij een liedje van de kinderen. Bij de gymles gaf hij de commando's per mondfluit die hij virtuoos bediende. Bij het voetbalspel op het Schimmelplein, tussen de vele grote kastanjebomen, speelde hij scheidsrechter."

"Tijdens het speelkwartier wandelde hij bij voorkeur met het schoolhoofd, Johan Bouwman. Die twee konden het goed met elkaar vinden en lachten vaak om elkaars grappen. Jul werd in het speelkwartier vaak door leerlingen aangeklampt door zijn innemendheid."

Opa toont zich kort na de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de strijd rond de toekomst van de school (lees hieronder de 'korte geschiedenis').

Hij stelt zich meerdere malen op naast schoolhoofd Bouwman als vertegenwoordiger van het personeel. Ter illustratie: lees deze brief van 10 mei 1948 (pdf) en zie dit briefje (klik voor een vergroting):

De strijd wordt echter verloren en in november 1948 krijgt opa 'eervol ontslag'. Hij wordt geholpen met het vinden van een andere baan en vertrekt naar de Gregoriusschool.

Korte geschiedenis van de St. Thomas à Villanova:
De St. Thomas à Villanova-school is opgericht door het kerkbestuur van de parochie van Onze Lieve Vrouwe van Goede Raad, die in 1918 is opgericht omdat andere parochies in Noordwest-Utrecht overvol waren.

De dagelijkse leiding is in handen van niet-geestelijken. De St. Thomas à Villanova wordt gezien als een 'kosteloze volksschool, oftewel een armenschool.

De school wordt tegelijk met het aangrenzende kerkgebouw en bijbehorende pastorie opgeleverd in 1921. Het schoolhoofd is de heer Bouwman.

Het gebouwencomplex staat aan de Staringstraat, de Bosboom Toussaintstraat en de Bilderdijkstraat in de wijk Nieuw-Engeland. Het schoolbestuur is tevens het kerkbestuur.

In 1946 komt de Katholieke Schoolraad met een plan dat de Utrechtse katholieke scholen 'parochiaal' moeten worden. De leiding van het kerkbestuur wil in reactie hierop dat de Fraters van Utrecht de school van de leken-onderwijzers overnemen.

Vanuit het schoolpersoneel komt veel weerstand. Een heuse strijd ontbrandt, waarbij bestuursleden opstappen en vele katholieke geledingen, waaronder aartsbisschop De Jong, zijn betrokken. In het archief van de parochie zijn hierover veel pittige brieven en vergaderverslagen te lezen. Na enkele jaren is het pleit echter beslecht en nemen de fraters het over.

Na opa's tijd, in 1964, wordt de St. Thomas à Villanova-school een gemengde school door het samengaan met de tegenover de pastorie gelegen meisjesschool aan de Busken Huetstraat (Mariaschool). In 1994 worden de gebouwen gesloopt. De Villa Nova, tegenwoordig een gemengde school, is nog steeds gevestigd op deze locatie.