De vroegste gedateerde tekening van opa die ik tot nu heb gevonden, komt uit 1921. De 17 of 18-jarige Jul. had nog niet echt de kunst te pakken.
Dit zelfportret komt uit 1932 (klik erop voor een vergroting):
Het onderstaande portret van zijn vrouw is moeilijk te dateren. Zijn signatuur lijkt te wijzen op een latere periode in zijn leven, het jonge gezicht van Let is weer een aanwijzing voor een datering in de jaren dertig:
Naakt
.jpg)
Dit schilderij uit 1932 is steeds 'in de familie' gebleven.
Boertje
Dit mooie (olieverf ?)schilderij van Jul. Terlingen werd eind 2009 aangeboden op Marktplaats. Het is waarschijnlijk een werk van begin jaren dertig. Op de achterkant staat de naam 'Kootje de Voogt', waarschijnlijk de naam van de geportretteerde.
Het Utrechtsch Nieuwsblad
Het Utrechtsch Nieuwsblad richt zich niet op een specifieke zuil. Wat ik in deze kop (klik erop voor een vergroting) zo schattig vind zijn die keurige puntjes achter de woorden 'Nieuwsblad', 'Utrecht' enzovoort.
Het Utrechtsch Nieuwsblad is de eerste periodiek waar opa voor tekent. Zijn eerste tekening verschijnt daarin in oktober 1933. Opa is dan 30 jaar.
Op 25 oktober van dat jaar wordt hij op pagina 10 in de krant gepresenteerd als een "jong Nederlandsch kunstenaar" die "als teekenaar tot de redactie van ons blad is toegetreden".
Bij het artikeltje staat de tekening die ook hierboven staat (klik erop voor een vergroting):
Vanaf dit moment verschijnen in het Utrechtsch Nieuwsblad dagelijks (!) tekeningen van opa. Hij heeft daar een vrije rol. Steevast is hij "den kunstenaar".
De krant maakt bijna heel het jaar 1934 reclame met zijn naam (klik erop voor een vergroting)
Hij moet zich bij het UN als een vis in het water gevoeld hebben.
De onderwerpen waar hij over tekent, zijn zeer divers:
- nieuwsfeiten
- wereldpolitiek
- portretten
- natuur
- Utrechtse stadsbeelden
- illustraties bij verhalen
- verkeerstips
- reclame voor het UN zelf
- oproepen voor het Crisiscomité
Deze verscheen in december 1933 op de voorpagina:
Op 4 juli 1934 meldt de krant het overlijden van de man van koningin Wilhelmina, prins Hendrik. Op pagina 5 staat dan:
En deze, uit mei 1934, met een voouitblik naar 1988:
Op de speciale pagina Opa's werk in periodieken staan meer tekeningen uit Het Utrechtsch Nieuwsblad. En zie ook: opa's tekeningen 1935-1940.
Collecte crisiscomité
Kort na de entree van opa bij de krant is er de jaarlijkse collecte van het Crisis-comité in Utrecht. Het Utrechtsch Nieuwsblad doet mee met een 'caricaturenkraam' op het Janskerkhof, waar mensen voor een kwartje een tekening kunnen laten maken door opa.
De krant schrijft er zelf na afloop een stuk over (klik erop voor een vergroting):
Bekijk hier het hele artikel (pdf)
Vier opmerkingen naar aanleiding van dit artikeltje:
1) Opa's caricaturenactie bracht 76 gulden op
2) Het beeld van prof. Donders staat nog steeds op het Janskerkhof
3) Op een rommelmarkt kwam ik onlangs een tekening van een hond tegen met de handtekening Jul eronder. Ik vond de tekening kwalitatief niet best. Nu snap ik dat het mogelijk eentje was van deze actie.
4) Eind 1938 schrijft opa over 'caricaturen' in het blad St. Eloy. Daarin staat ook een ervaring beschreven over deze actie. Zie: opa's tekeningen 1935-1940.
Wisseling van burgemeester
Eind 1933 vertrekt mr. Fockema Andreae als burgemeester van Utrecht. Hij wordt Commissaris van de Koningin in Groningen.
Het Utrechtsch Nieuwsblad besteed er natuurlijk veel aandacht aan. Op een speciale afscheidspagina staat een portret dat gemaakt is door Jul. (klik erop voor een vergroting):
De krant biedt de lezers op de voorpagina aan dat ze deze tekening op 'kunstdrukpapier' kunnen krijgen. De kosten, vijftig cent, komen ten goede van het Crisiscomité:
En zo vindt onderstaande tekening van opa zijn weg onder de Utrechtse bevolking:
En ook bij de installatie van de nieuwe burgemeester, Ter Pelkwijk, staat er weer een groot portret in de krant:
Zo'n Duitse Rakker
In 1934 illustreert opa een kinderboek van Rudolf van Reest (pseudoniem van Karel Cornelis van Spronsen): Zo'n Duitse Rakker.
Er verschijnt ook een schooleditie van dit boek. Zie:
De schooluitgaven-serie van uitgever Bosch & Keuning heet Lentehof. Het verhaal handelt over de opvang van een Duitse jongen in een Nederlands gezin na de Eerste Wereldoorlog.
Poppenexpositie
In mei 1934 doet opa mee aan een internationale poppenexpositie in de Gotische Zaal van de Raad van State in Den Haag, die wordt geopend door prinses Juliana. Opa's zendt door hem gemaakte poppen in uit het verhaal van Prikkebeen.
In zijn eigen krant (Het Utrechtsch Nieuwsblad) krijgt opa veel aandacht voor de expositie. Hij schrijft daarin ook 'een beschouwing' over hoe hij tot deze poppen is gekomen.
Hier een afbeelding uit het UN van 1934 van 'Ursula':
In 2010 ziet deze pop er zo uit (meer foto's uit 2010 in het speciale deel van deze site):
Lees hier een aankondiging in 1934 van de expositie (pdf)
Lees hier de 'beschouwing' van opa uit 1934 (pdf) - zie ook het hoofdstuk: Opa als schrijver
Lees hier de recensie uit het UN in 1934 (pdf)
(Het boek 'Reizen en avonturen van mijnheer Prikkebeen' verscheen in 1858, als werk van de Groningse schrijver Goeverneur. Het was een bewerking van een Duits verhaal, geschreven door Julius Kell.)
Map 'Oud Utrecht'
In 1935 verschijnt de door Het Utrechtsch Nieuwsblad uitgegeven map 'Oud Utrecht' met "gedrukte reproducties van litho's" van opa. De map heeft een voorwoord van dr. W.A.F. Bannier, voorzitter van de Vereniging Oud-Utrecht. De tekeningen zijn eerder verschenen in de krant.
Ze verbeelden:
1. de ingangspartij van het huis Oudaen
2. de westgevel en de toren van de Jacobikerk
3. enkele huisjes in de Zakkendragerssteeg
4. de Abraham Dolesteeg
5. de Mariahoek (zie afbeelding hierboven, klik voor een vergroting)
6. de ingangspartij van de Statenkamer aan het Janskerkhof
7. de noordwesthoek van de kruisgang van de Dom
8. de zuidwesthoek van de kruisgang van de Mariakerk
9. de gevel van het huis Zoudenbalch
10. de ingangspartij van de Bruntskameren aan het Lepelenburg
Hier zijn op de site van het Utrechts Archief alle afbeeldingen te zien.
De map wordt in juni 1935 wordt gerecenseerd in het maandblad van de Vereniging Oud-Utrecht.
"Een tiental teekeningen van schilderachtige plekjes, die alleen het mooie en karakterististieke naar voren brengen en waarin de hoofdzaak derhalve niet door een teveel aan weinig zeggende bijkomstigheden worden verzwakt."
"Een smakelijk en royaal uitgevoerde map die voor zeer geringen prijs (f 0,50) in omloop wordt gebracht."
De Jonge Vrouw
In een nummer van het Geïllustreerd Christelijk Tijdschrift 'De Jonge Vrouw' verschijnen in jaargang 1934-1935 vier tekeningen van Jul. Daarvan komt er één ook in de map 'Oud Utrecht' voor: de tekening van de noordwesthoek van de kruisgang van de Dom.
De andere drie zijn:
1. Oudezijds Kapelsteeg, Amsterdam (zie hierboven)
2. Hofje, Gouda
3. Krommerijn, Utrecht (zie hieronder)
Overig
Verder heb ik twee tekeningen gevonden, 'De Veluwe' en 'Op de Veluwse markt', die allebei in 1934 zijn getekend. Klik op de tekeningen voor vergrotingen (een betere kwaliteit scan komt er snel aan):.jpg)
.jpg)
In het maandblad De Wandelaar verschijnen deze twee tekeningen drie jaar later, in 1937 (zie ook: opa's tekeningen 1935-1940).
Tot (voorlopig) slot van deze periode, deze tekening uit 1935. Opa tekent zijn kinderen Lieke (Li), Loes en Hans als de drie Koningen (klik erop voor een vergroting):
Ter info: kinderen lopen traditioneel de avond voor Driekoningen (6 januari) in groepjes van drie verkleed met een kroon langs de deuren, één van hen heeft een zwartgemaakt gezicht. Ze dragen daarbij lampionnen en zingen een lied. Als beloning voor het zingen krijgen ze eten, snoep en geld.
